Cách đây mấy tiếng đồng hồ, Anh Đức Anh, Chủ Salon Tóc Eva ở quận cầu giấy đã đăng một Status "phản biện" sau sự cố mà tôi tạm gọi là "PR thái quá phản tác dụng". Tuy nhiên, chưa đầy 30 phút dòng trạng thái đó đã bị xóa bởi cộng đồng mạng đã quá phẫn nộ với cách thanh minh khó chấp nhận!.
Startus này phản biện rằng cậu ta sáng tạo ra giải pháp PR nhằm mục đích giúp đỡ gia đình người bán trà đá, mong họ kiếm thêm nhiều khách tới uống trà đá. Nhưng thực hư câu chuyện như thế nào thì có lẽ không cần phải giải thích quá nhiều.
Anh Đức Anh là ai?
Theo thông tin Nanofilm tìm hiểu được,
Anh Đức Anh tên thật là Nguyễn Quốc Đức, là bạn học của tôi thời cấp 2 tại Nghệ An. Đức là một người sống hiền lành và học lực khá tốt. Tuy nhiên vì gia đình khó khăn, bố mất sớm, mẹ già yếu. Đức lại mắc bệnh về mắt từ nhỏ, tôi còn nhớ hồi đang học lớp 8. Một hôm Đức xin về giữa giờ học và sau đó tôi được biết Đức bị chảy máu mắt. - chia sẻ của Bạn Anh Đức
Bất ngờ hơn, vì bệnh tình của Đức quá nặng nên bạn ấy đã phải nghỉ học ngay từ năm lớp 8 để chữa trị bệnh mắt của mình. Gia đình thì nghèo, mẹ già yếu, kèm thêm chi phí chữa trị bệnh mắt của Đức nên không đủ trang trải chuyện học hành!.
Anh Đức Anh Thời Lớp 8
Gia cảnh éo le, Đức đã không còn được đến trường như bao đứa trẻ khác. Tuy nhiên, chính vì cuộc sống gặp nhiều sóng gió đã tạo nên một động lực mạnh mẽ giúp Đức len lỏi và vượt xa mức thành đạt của lứa bạn năm đó. Gặp lại nhiều người bạn cũ thời trung học phổ thông, có người khen, có người ghanh tỵ với Đức.
Nhưng với tôi, Đức thực sự là một người "đáng nể". Nể vì nghị lực phi thường của bạn ấy, một thân một mình bỏ học sớm và lao ra đời kiếm sống từ quá nhỏ. Và đến khi chúng tôi tốt nghiệp đại học thì Đức đã trở thành ông chủ của Salon Tóc. Điều mà không phải đứa trẻ nào rơi vào hoàn cảnh đó cũng có thể làm được!.
Sau một thời gian dài (cũng phải hơn chục năm). Tôi bắt gặp Fanpage của Đức trên Facebook phát triển khá mạnh. Tôi thực sự mừng và thấy nể phục Đức với khả năng vươn mình mà tôi không thể tưởng tượng nổi.
Anh Đức Anh, Một Chuyên Gia PR "Nhiều Thủ Đoạn"
Tôi làm về Digital Marketing nên có hiểu biết về mảng PR thương hiệu hay quảng cáo Facebook... Tôi cũng thỉnh thoảng theo dõi Fanpage của Đức. Tôi không hẳn là chuyên gia nhưng ít nhất tôi cũng là người trong giới online nên tôi hiểu được mấy chiêu thức của Anh Đức Anh hay sử dụng.
Có một vài lần gặp một số người bạn cũ có nói chuyện về Đức thì tôi cũng không bàn nhiều mà chỉ nói: "Mấy trò PR của Đức nếu không thay đổi thì sớm muộn cũng có ngày phản tác dụng". Thật ra thế giới ngầm Online có rất nhiều cạm bẫy, chỉ cần sai một ly là đi một dặm ngay.
Cũng có lúc tôi định nhắn tin khuyên bảo Đức không nên sử dụng các trò PR kiểu "thiếu chuyên nghiệp" dễ gây phản tác dụng. Nhưng nghĩ đi nghĩ lại, việc không phải của mình cứ lăng xăng phát biểu có khi nó lại nghĩ mình là ghen ăn tức ở. Hay nhiều khi nó nghĩ "mình là cái gì mà dám lên mặt dạy đời nó...". Nên thôi, tôi cũng nín luôn!.
Cụ thể, Anh Đức Anh thường sử dụng một số phương pháp PR như sau:
- Sử dụng hình ảnh người nổi tiếng: Anh Đức Anh (Nguyễn Quốc Đức) thường xuyên sử dụng các hình ảnh chụp chung với người nổi tiếng để tạo sức uy tín cho thương hiệu của mình. Ví dụ như Hồ Ngọc Hà, Đàm Vĩnh Hưng hay Sơn Tùng M.TP... Tuy nhiên, Đức cũng dính một vụ bê bối khi cắt ghép ảnh với một người nổi tiếng nào đó (chặt đầu thằng kia dán đầu mình vào đứng bên người nổi tiếng).
- Đánh vào cảm xúc "lòng trắc ẩn" của người việt: Đức thường xuyên sử dụng các hình ảnh thương tâm, bi ai để câu kéo lòng trắc ẩn của con người để kiếm like, tương tác. Ví dụ như các hình ảnh tai nạn, trẻ em mồ côi, cụ già đói rét.... Cũng chính vì cách "Câu like rẻ tiền" này mà tôi dự đoán được ngày "phản tác dụng" từ các bài PR của Đức!. Bởi vì cộng đồng không phải ai cũng ngu đến mức đó. Dần dần các chiêu trò rẻ tiền đó cũng sẽ bị phanh phui.
- Dựng Clip theo dạng "ăn cắp ý tưởng": Có không ít câu chuyện được Đức và anh em nhân viên dựng lên bằng cách sao chép lại các ý tưởng từ các video nước ngoài (nhiều nhất là trung quốc). Cũng giống như bọn kem xôi TV vậy!. Tuy nhiên, giải pháp này ít nhất vẫn có tác dụng PR Share vì không phải người việt nào cũng Follow các Page hài ở trung quốc hay thái lan!.
- Sáng tạo ý tưởng mới nhưng không "lường trước hậu quả": Về sau, Đức đã có nhiều phát minh mới trong các bài PR của mình khá độc đáo. Ví dụ như "Tuyển Hotboy, Hotgirl" làm hình ảnh thương hiệu. Hay nhiều Video sau này khá ấn tượng. Nhưng chỉ vì một ý tưởng "điên rồ" đã phá hỏng gần như mọi công sức trước đó. Đó chính là "Pha trà đá bằng nước rửa chân" đang xôn xao cộng đồng mạng. Chính vì không tính toán được khả năng phản tác dụng của ý tưởng, Anh Đức Anh mới lâm vào tình thế này!
"PR Phản Tác Dụng" và bài học từ "Đốc Tờ Ruồi" Tân Hiệp Phát
Tình Huống này không giống với Tân Hiệp Phát ở vụ con ruồi. Nhưng có vẻ, nếu không biết cách xử lý khủng hoảng truyền thông thì dễ mà rơi vào trạng thái tương tự!. Tuy nhiên, ở góc độ của một người làm Online tôi nhận định theo 2 hướng:
- Hướng Tích Cực: Rõ ràng với bài PR đó, kèm thêm nhiều bài từ các trang báo lớn như dân trí... Từ một thương hiệu tầm trung thì chỉ sau vài giờ đồng hồ. Gần như cả nước biết đến Đức và thương hiệu của Salon tóc mà không mất một đồng quảng cáo nào.
Chúng tôi thường gọi đây là chiêu thức "Marketing 0 Đồng". Các doanh nghiệp muốn xây dựng thương hiệu thường phải đổ rất rất nhiều tiền vào làm quảng cáo, PR hình ảnh.
Nhưng thế giới ngầm truyền thông vẫn có những chiêu thức đặc thù như vậy!. Vấn đề là bây giờ Anh Đức Anh cần phải xử lý thế nào để lấy lại niềm tin của cộng đồng, hay tiếp tục gây phẫn nộ?.
- Hướng Tiêu Cực: Có 1 chuyên gia trong nghành từng "chém gió" trong vụ Tân Hiệp Phát rằng "đến cuối cùng người ta sẽ quên hết cái tiêu cực và chỉ nhớ đến tên thương hiệu". Nhưng theo quan điểm cá nhân của tôi thì chắc chắn khi nhắc đến tên thương hiệu người ta sẽ đính kèm cả "vấn đề tiêu cực".
- Bài Học Xử Lý Khủng Hoảng: Như tôi đã đề cập ở trên, Nếu lúc này Anh Đức Anh tiếp tục tìm cách biện minh hay bảo vệ lý lẽ của mình thì chắc chắn chỉ gây cho cộng đồng thêm phẫn nộ (dù lý lẽ đúng hay sai). Cũng giống như cách giải quyết khủng hoảng của Tân Hiệp Phát đã đi ngược niềm tin của cộng đồng mới gây ra nông nỗi!. Lúc xẩy ra khủng hoảng, có vô số lựa chọn tốt hơn. Nhưng họ lại chọn cách "đi ngược lòng dân". Hậu quả là một con ruồi đã tàn phá cả một thương hiệu lớn!.
Qua bài viết này, tôi muốn gửi gắm tới Anh Đức Anh (Nguyễn Quốc Đức): Tôi khuyên bạn nên hành xử đúng mực, công khai xin lỗi... Dù cộng đồng chưa thể nguôi được ngay nhưng người việt có câu "đánh kẻ chạy đi chứ không ai đánh người ở lại". Từ từ mọi chuyện cũng êm xuôi. Tốt hơn hết đừng cố tìm cách che đậy hay lấy các lý do để thanh minh làm gì cả!. Hy vọng bạn sẽ có những quyết định đúng đắn. Đừng sửa chữa sai lầm bằng các sai lầm tiếp nối!.